Tektekçilik ve bitmek bilmez Sultan sevgisi

Dünyada sinirleri zıplatan çok fazla yerleşmiş kavram var, bunlardan biri de ‘demokrasinin beşiği’ (ki karşılaştırmalı olarak maalesef, gerçekten öyle olabilir) İngiltere’deki kraliyet ailesidir. Daha doğrusu her türlü kraliyet, asalet algısı, dünyanın neresinde olursa olsun aynı şekilde sinir bozucudur. İngiltere, ve hani eski sömürgeleri, kolonilerindeki etkisi yetmezmiş ki tüm dünya da, hala bu kraliyet ailesi haberleriyle abuk sabuk (başka türlüsü mümkün değil) ilgilenir.

Geçen gün Cüneyt Özdemir’in programında V.Murat’ın torunu Kenize Murad’ı görünce de yine bu kraliyet düşmanlığım geldi aklıma. Resmi asalet hayatını çoktan geride bırakmış teyzenin samimi olmamasının nedeni acaba sadece benim önyargılarımdan mı kaynaklanıyor diyerek internetteki yorumlara da bir bakayım dediğimde gördüğüm, ve birbirlerinden bağımsız olarak tekrarlanmadan değil aynı şekilde düşünmeden kaynaklı olarak, en sık yapılan yorum: “Asalet başka bir şey” ve “Sultan torunu olduğu belli oluyor.”

Medya ve Hükümet arasında: Terörle ilgili hemen inanmamanız gerekebilecek dört konu

Medyayı anlamaya çalışanlar uzun bir süre (soğuk savaş döneminde dönüp geriye baktıklarında, soğuk savaşın son döneminde ve çok sonrasında bile) bu konuyu Noam Chomsky ve Edward S. Herman’ın bir nevi klasik sayılan Manufacturing Consent (1988) (türkçeye direkt olarak Medya Halka Nasıl Evet Dedirtir diye çevrilmiş) kitabındaki fikirlere yüz çevirdi. Aslında bunlar artık o kadar bilinir hale geldi ki günümüz ortalama dikkatli okurları da “Propoganda Modeli” olarak adlandırılan bu model içerisindeki öğelerle analizlerini yapmaya devam etmekteler. Bu model medyanın hükümetten nasıl etkilendiğini açıklamada kullanılır. Hala geçerli olanları:

Who is Recep Tayyip Erdogan?

He is a man with dreams, but without vision. He is a man of desires, but no ideals. He is a man with guidance, but without principles.

He is not a democrat. Though he can act like one. He doesn’t mind democracy as long as he is in line with the majority, or the majority is in line with him. The direction also doesn’t matter. He probably never internalized democratic concepts, but he does believe in some of them. Some of them he secretly resents, but within time learned to put up with.

He is not cultured. When stuck he resorts to his shopkeeper and footballer derived examples. Both of which he had actually been in the past. Would not be a problem, if he were able to use some other examples from time to time or as necessary; but he is just not able to. He is willing to learn, but it is probably too late for him – just not enough time, too busy being a politician for a long time now. You might run into him trying to use concepts from game theory or international relations, with no theoretical background. So, he tries. And mostly fails. As he never truly, deeply understands what he actually says.

Some in the world thinks he is an oppurtunist and pragmatist. He probably is. He probably should be. He is a politician and prime minister of a country in the world in 2011, what were you expecting? Not more than Berlusconi, not more than Sarkozy, not more than Cameron I can assure you.

He declared he cannot be secular, only a state can be secular. He also declared as a prime minister he will do whatever is expected of a prime minister of a secular country. He does not and will not say he is secular because he believes a true believer of Islam cannot seperate worldly things and religion in his personal life. Yet, he thinks he can act like one as demanded by his title? He is conflicted. He is confused. Again, he does not truly understand or is capable or open enough to conceptualise secularism; so resorts back to the learnings of his past, which is heavily influenced by Islam. But in a world where Bush and Obama quotes the Bible and UK has a queen who is crowned in a church, is his behaviour or standing outrageous? I doubt so.

So, is he an Islamist as some claims? Might have been one at some time in the past. Although I even doubt that. Probably grew out of this idea, as it is not primary to his desires and ego.

For years, when he was younger, he ‘followed’ a heavily Islam guided politician, namely Necmettin Erbakan. He, then, in a way again to be explained by his desires, cut ties with him. Changed some of his political conduct and declared he has changed. Probably did. But his ability and possibility to follow someone with religious dictations, still stand true. This scares many Turkish people. But again, it is too late for him to change again. It also probably does not suit his bigger desires and his ego to act under his religion based desires.

He is not a tolerant person. Has clear oppressive behaviour and anger issues. Though within years thank to his well fed ego and feeling of superiority, backed up with quite some power, he does indeed act and learned to act more and more tolerant. But it is not a quality of his character, but more of an accident of who he has become.

He is a man of honour, I guess. But his honour is not to principles, righteousness or justice; his honour is to his loyalties – his loyalties in decreasing order are to his family, to people who act with him and within his directions, to his countrymen as he describes them and to people from his religion, again as he describes it.

When he talks out of pre-prepared text he simply stumbles. Only if the topic can be resolved within his own basic morality he might be able to hold tight. Or maybe if the topic is something he talked about from prepared text many times before. He is clever – probably better defined as savvy; he is definitely not wise, probably a little above average intelligence.

While he was a politician, using his influence, he bought shares from a chocolate company’s distribution chain. Sold them when he became prime minister. Still, earned millions and millions of dollars. Used his influence to get scholarships and work for his children in the US. He is a trader, more likely a shopkeeper, with good connections. Many claims he earned lots more from lots of more different connections. Yet, since he became prime minister it can be said corruption decreased consistently. People who were corrupt under his rule were somehow disconnected from the party, although not punished or prosecuted.

Is he charismatic? I have to say so. Have to, because his charisma does not influence me but it clearly influences many. A lot of people who are not unintelligent, crazy, naive or clueless. Though his charisma is simplistic, a voodoo juju, it still works fine.

He has beliefs. He is a strong believer. His beliefs are varied, and old fashioned and hard to change. Beliefs, most of which are probably not formed through his own thinking but his upbringing. He believes in a more peaceful world. He believes when he says that Israel is wrong in his actions against Palestinians. He believes that Turkey can become a great country, and he certainly believes he can be the one to achieve that.

He does not have good manners. He can easily be sexist or racist or just simply vulgar. He doesn’t have a true compassion. All his compassion, his singing and crying (which he does from time to time) are reserved for people of his loyalties. He is not a man of diplomatic capabilities. He is not a man of empathy.

So is he a good statesman? He is above average. Probably better than most of the previous ones Turkey had. Still, Turkey does deserve better. Has a particularly reasonable team of advisors that help him. Has a reasonably competent group of ministers that support him. He acts in accordance within realities dictated by the global world. He does the least, but still does, of what is dictated by the changing desires and improvement of general Turkish public. All these, together with his ability to work hard, balance his bad qualities so that he can act as a proper statesman. And probably in the end, did contribute quite a lot to Turkey.

Many in Turkey, more than in the rest of the world, might claim he is evil. Is he? He is not. He is just one man with some underdeveloped, half realistic dreams, desires and wants. He has a big enough ego to help him work towards these goals, and a conscience barely enough to keep him crossing the line, whatever that line is, while trying to achieve his dreams.

He is a man of this world of this age. Nothing glorious, nothing significant. A man, that circumstances and some characteristics led to his significant position today. A position he uses to do some good in his own understanding, and some good for himself, and mostly no good because he is mostly no good.

He is just a man, who for the time being, from time to time, forgets he is just a man.

Remember him not being a tolerant person? He sues people who criticises him. Hopefully and thankfully I am out of his radar. These are merely my observations. My only reservation is that he is a man full of surprises (some caused by him, some just happens around him), so he still might suprise me or prove me wrong. And I might be wrong in the first place. But I can assure you this ‘analysis lookalike commentary’ is closer than those biographies of grandeur or evil that you might read in the world renown publications or in politically motivated comments that follow them.

Türkiye’nin gücü, Türkiye – İsrail ilişkileri, sorgulayan Türk vatandaşı

Dünyada toplamda 13-14 milyon Yahudi olduğunu biliyor muydunuz? Ben ilk duyduğumda şaşırmıştım. Bazen insan neden-sonuç ilişkisi sınırlaması içinde düşününce şu sonuca varmadan edemiyor: Bu kadar az insanla bu kadar büyük gürültü koparabildiklerine göre ya genetik olarak çok kabiliyetli insanlardan oluşuyor olmalılar ya da dinlerinde onları üstün kılan bir yan olmalı.

Tabii ki bunun hiçbir doğru yanı yok.

Ama yine de, kaç kere bir karanlık planın, bir çirkinliğin arkasında Yahudilerin veya İsrail’in olduğunu duydunuz?

Türkiye son zamanlarda ekonomik ve politik olarak oldukça güçlendi. Evet bunu çalışarak ve gelişerek başardı, ama bir bakıma da iletişim araçlarının gelişmesi, bilimin ve bilginin dünya çapında daha kolay daha hızlı paylaşılır hale gelmesi ve globalizasyonun bir sonucu olarak da ortaya çıktı. Genç ve büyük nüfusuyla Türkiye önemli bir güç haline geldi, gelmekte, bu yadsınılamaz. Burada dikkat edilmesi gereken bunun ne kadarının Türk insanının kendisinin gelişmesi (veya kabiliyeti) sayesinde olduğunun düşünülmesi gerekliliği. Bugün nüfusu büyük bütün ülkelerin önemli güç noktaları haline gelmekte olduğuna dikkat edin: Çin, Hindistan, Brezilya, Meksika, Güney Afrika, hatta İran ve Nijerya. Türk insanı kendisini globalize olan dünyadaki ortalama insandan görece daha fazla geliştirebilmiş midir? Bugün gururlandığımız (gururlanabileceğimiz) Türkiye’nin gücüyle ilgili düşünürken bu soruları-gerçekleri mutlaka göz önüne almamız lazım.

Ve Türkiye’nin bu yeni bulduğu güç ile somut olarak ilk yaptığı işlerden birisi ne olacak? Orta Doğu’daki siyasi güç alanını sınırlamaya çalışan, bunu bir bakıma sorgulayan (yani test eden) İsrail’i sindirmeye çalışacak. Türkiye’nin bölgedeki, dolayısıyla dünyadaki, ekonomik ve politik çıkarları için bu önemli bir adım. İsrail bizim müttefikimizdi, onlardan yararlandık, onlar bizden yararlandı ve şimdi de İsrail’i karşımıza almak bizim daha çok çıkarımıza. İsrail dostumuzdu ona sadık kalmalıyız gibi gerekçelerle bir ülkenin hareket etmesini bekleyemeyiz. Ayrıca İsrail’i karşımıza almanın çıkarımıza olmadığı da tartışılabilir ama bu yazı bu hamlenin Türkiye’nin çıkarına olacağı varsayımıyla devam edecek.

Ama Türkiye’de (en azından) düşünen insanın bir yanılsamadan-illüzyondan kurtulması gerekiyor. Türkiye bunu Gazze’de yapılan haksızlıklara karşılık olarak yapmıyor, ya da İsraillilerin yıllardır yürüttüğü karanlık işlere bir dur demek için de yapmıyor. Türkiye bunu kendi iyiliği için yapıyor. Bunu yapmasında bir sakınca da yok! Sakınca olmamasının nedeni;

a)   Gerçekten de İsrail’in elindeki gücü yanlış kullanıyor olması ve buna bir dur denilmesinin kötü bir sonuç oluşturmuyor olması

b)    Türkiye’nin dünyadaki diğer tüm ülkeler gibi kendi çıkarlarını geliştirmek için hamleler yapmaya hakkı olması

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın ve AKP Hükümetinin bu işi yaparken halkın desteğini alabilmek için eski anti-semitik retoriklere ve Orta Doğu’daki ‘Yahudi haksızlıklarına’ (eğer öyle genel bir durum varsa ve bu Müslümanların birbirlerine yaptığı haksızlıklardan daha önemliyse) sığındığını ve git gide iş alevlendikçe daha da çok sığınacağını normal karşılamak gerekir. Bu doğru olduğu için değil günümüz politik dinamiklerinde ve ülke yönetim şekillerinde sıkça karşılaşılan bir yöntem olduğu için normal karşılamak gerekir. Hükümet; gerçek, somut, ekonomik-politik nedenler yerine bunları kullandığı için ayıplanabilir mi? Bu tamamen sizin şu sorulara vereceğiniz yanıtlarla alakalı (ama sınırlandırılmış değil):

–        bir insanın iyiliği için onun gerçek rızası olmadan gerekli olduğu düşünülen bir şey yine de yapılmalı mıdır? Yoksa o insan ikna edilinceye kadar o konuda bir adım atılmamalı mıdır?

–        devlet yönetimleri halka rağmen halk için en doğru bildiklerini yapmalı mıdır? Yoksa halkın rızasını almaya mı çalışmalıdır?

Sadece bu da değil. Geçenlerde Atatürk Havalimanı’na inen İsrail vatandaşlarının “karşılıklılık ilkesi” çerçevesinde daha ağır bir sorgulamadan geçirilmesini ‘adalet kokan’ karşılıklılık ilkesi açısından doğru olarak okumuş olabilirsiniz. Bu doğru da olabilir. Ama bu nasıl bir ilkedir ki konu Avrupa’ya veya ABD’ye vize almaya çalışırken burunlarından kan getirilen Türk vatandaşlarına karşılık oluşturmak amacıyla ABD veya AB vatandaşlarına aynı sorunların çıkarılması gerektiğinde etkisi olmaz. Nasıl bir ilke, ilkesel olarak uygulanmaz? Ama evet oraya da uygulansın diyenler için – atıyorum Moğolistan veya Pakistan tüm Türk vatandaşlarına vizeyi kaldırır ve çalışma izni verirse onlara bu hakkı vermeye hazır mısınız? Eğer İsrail vatandaşlarının tıpkı Ben Gurion havaalanındaki Türk vatandaşları gibi aranmasını savunmak istiyorsanız ‘karşılıklılık ilkesi’ kolaylığına sığınmadan önce neden bu konu üzerine biraz daha düşünmüyorsunuz?

Ek olarak: Bir ülkenin ‘iyiliğinin’ her zaman insanlığın ve hatta kendi vatandaşlarının iyiliğine çalışmadığı malum. Tarihten örnek vermek demagojik kaçabilir ama eminim herkesin aklına yakın-uzak tarihten örnekler geliyordur. Yani burada Türkiye’nin hareketinin sadece ‘imgesel’ Türkiye Cumhuriyeti için iyi olduğu sonucuna varıldığını, bunun Türk insanı ya da insanlık için iyi olup olmamasının farklı bir konu olduğunu aklınızda tutun.

Peki bu yazının amacı ne?

–        Bugün İsrail’e karşı yapılan bu hamleyi destekliyor olabilirsiniz. Ama eğer bu hamleyi neden desteklediğiniz üzerine düşünmezseniz, bu hamle başka amaçlarla kullanmak istendiğinde, ya da farklı taraflara çekildiğinde kendinizle çelişebilirsiniz. Bu aslında desteklediğiniz-desteklemediğiniz her şey için geçerli.

–        Hükümete sadece muhalif olmak yerine muhalefet için nedenler düşünmek için bu fırsatı kullanabilirsiniz. İsrail’e karşı diplomatik bir hamle yapacak olan hükümetin halkı kandırmasına ‘ilkesel’ olarak karşı çıkabilirsiniz mesela, İsrail’e karşı yaptığı hamleye sırf hükümet yaptı diye karşı çıkmak istemiyorsanız mesela. Yıllardır yapıcı muhalefet serzenişinde bulunan insanlar kervanından olmanız Türkiye’nin yüzde 99’u bu şekil olduğu için büyük ihtimalle kesinken, neden kendiniz yapıcı muhalefet için bir adım atmıyorsunuz.

–        Basit görünen açıklamaların, özellikle politik konulara geldiğinde, genellikle nedenlerden uzaklaştığını düşünmek için bu fırsatı kullanabilirsiniz. Mesela daha önce bunun arkasında Yahudiler – İsrail var gibi söylemlere prim verdiyseniz tekrardan oturup bir hesap yapabilirsiniz. 14 milyon insanın (bunun içinde sinemacısı, avukatı, doktoru, komedyeni, işçisi, şöförü, Filistin topraklarındaki illegal yerleşkeni) bütün bunları yapabilip yapamayacağını gözden geçirebilirsiniz.

–        Ve belki en önemlisi, Türkiye’nin yeni gelen gücüyle birlikte sorumluluğunun ne olması gerektiğini sorgulayabilirsiniz. Ve bu gücün ne kadar hakedilmiş olduğunu ve bu gücü eğer olur da korumak istiyorsanız ileride ne yapılması gerektiği üzerine düşünebilirsiniz. Aksi takdirde çok yakında 1.3 Milyar olacak Çin ve Hindistan, 300 milyonun üzerindeki ABD’nin, Meksika’nın, Japonya’nın, Pakistan’ın, Bangladeş’in, Filipinler’in uzun vadede Türkiye’den güçlü olabileceğini beklemeniz gerekebilir (eğer benim teorim kısmen bile doğruysa). Bunu çözebilmek için çok çocuk yapılması gerektiğini mi söylemek gerekir?

Ama son olarak da Türkiye’nin ya da bir başka ülkenin neden güçlü olmasını istediğinizi ya da neden güçsüz olması gerektiğini düşündüğünüz üzerine düşünün. Bir ülke, sizin ülkeniz dahi olsa, neden güçlü olmalıdır? Bu nedenlerinizi politik görüşlerinize, hayatınıza, yaşamınıza, söylemlerinize aktarıyor musunuz?

Türkiye:Hayaller ülkesi

Türkiye koca bir hayal kırıklıkları ülkesi. Bunun bir nedeni insanı umutlandıran çok şey olması. İnsanı umutlandıran çok şey olmasının nedeni de kötü durumda olan çok fazla şeyin olması. İşte bir hayal kırıklığı daha!

Mesela Türkiye’de güzel bir şey olursa onun çirkinleşmesi için illa bir şey yapan bulunur. Herkesin tecrübesiyle sabittir bu. Ya bu güzel şey kıç tarafından anlaşılıp çirkin şeylere damızlık görevi görür ya da bu güzel duruma insanların verdiği damızlık hayvan tepkileri size nerede yaşadığınızı hatırlatıp moralinizi bozar. Bir güzel olayı daha da güzelleştiren birini hatırlıyor musunuz? En güzelinden ince bir espri yaparsınız da başka birisi esprinize devam diye kötü bir espri çıkarır ya da amerikan filmvari çak dostum çok iyi espriydi moduna girer; espriyi yaptığınıza yapacağınıza pişman olursunuz ya, onun gibi.

Sonra biriyle tanışırsınız ya da bir arkadaşınız olur. Ya da bir arkadaşınızın, komşunuzun, hocanızın hal, tutum, davranışını beğenirsiniz ya. İnsanların hem beğendiğiniz hem beğenmediğiniz yönleri olabilir. Ama beğendiğiniz yönün arkasında bir prensip, düşünce olduğunu düşündüğünüz için (olması gerektiği için) siz bu insana bazı yönlerden güvenmeye başlarsınız ya. Çok geçmeden yalan olur ya bu. Çünkü bu Türk genci/insanı, eğitim sistemine yaraşır bir şekilde bu beğendiğiniz davranışı bir yerden ezberlemiştir.

Sonra kamuya mal olmuş bir karakteri dinlersiniz ya da bir yazarı okursunuz. Sonunda, dersiniz. İşte söylenmesi gereken bir şeyleri söylüyor dersiniz, odada yalnızken televizyona konuşursunuz falan, içiniz öylesine umut dolar. Yazık olacağı o andan bellidir. O lafı eden adam bu lafı edemez düşüncesi hiç mi hiç tutmaz. Kimi korkar, kimi paraya kaçar, kimi kendisini ne popüler yapıyorsa onu söyler, kimi zaten en baştan kolay etkileniyordur başka bir şeyden etkileniverir.

Şarkıcıları bile bir garip bu ülkenin. Bir şarkı yapar, bir albüm çıkarır; vay anasını dersin. Arkadaşlarına tavsiye edersin, yabancı arkadaşlara falan dinletmek istersin, o da dinlesin, etkilensin, Türkçe bilmiyor diye bu güzellikten mahrum kalmasın diye düşünürsün, öyle bir avukatlık pozisyonuna yükseltirsin kendini. Hop bir sonraki albüm, bir sonraki şarkıda o şarkıcının yerinde yeller esiyor olur.

Devlet dairesine gidersin işin harika hallolur, neler oluyor dersin; aynı yere ikinci gidişinde dersini alırsın, neler oluyor dersin.

Telefonda çağrı merkeziyle konuşurken internetten gecikmiş borcunu ödediğin doğalgazın sabah kalktığında çoktan açılmış olduğunu görürsün, sadece kablolu televizyonunu kapattırmak için iki devlet dairesini ziyaret etmen ve on dört belge sunman gerekir.

Askerlik, ordu işlerine girmiyorum orada bir hayal kırıklığı olmaz. Ne bekliyorsan onu bulursun. Acayip istikrarlıdır. O yüzden ordu en güvenilen kurumdur ya, yıllardır düzenli bir şekilde…

Tayyip Erdoğan bile ben hala genel olarak insanlara güvenirim diyenin hayalini kırmayı başarır. Önce balkon konuşması yapar, sonra havaalanı konuşması. Başbakanın “uçmadan” önce veya sonra genelde bu şekilde “uçması” da belki araştırılmalıdır. Şekeriyle ilgili bir sorun, basınç değişimi ya da bilinçaltında uçağa binmeyi hala daha büyük bir olay olarak addetmesinden dolayı oluşan ani bir özgüven sıçraması mı? Tezlerimi gönül rahatlığıyla kullanabilirsiniz.

Bu yazı da bir Türk tarafından yazılmış olmanın özelliğiyle olsa gerek eğer heyecanlı bir sona sürüklenmeye başladıysanız, ola ki – sakın ha, hayalinizi kıracaktı.

Sonuç olarak bu ülke adamın belini de kırar ruhunu da hayalini de. Ama umut da verir. Nazlı bir güzel gibi dediğinizi duyar gibi oluyorum.

İşte bu nazlı güzellere karşı genelde nasıl davranıldığını bilirsiniz. Ya da şimdi düşünüverin. Bu konuya benim tespit edebildiğim üç çeşit yaklaşan üç tip insan var. Kimi;

1-     Ben böyle işin içine.. der, arkasına bakmaz.

2-     Vay bana böyle yapıyor ha. Ben de onun ağzından girip burnundan çıkıp, tatlı dilimle onu kandırıp bir şekilde ondan istediğimi aldıktan sonra onu bir kenara atmaz mıyım, diyen de olur.

3-     Aaaayyyy… ben aşık oldum galiba, diyeni de olur. (Buradaki ayyy haksızlık değildir, cidden büyük bir korelasyon vardır.)

Tabi bir insan ülkesine böyle davranamaz, de mi? Çünkü bu ülke doğduğun topraktır… Seni doyuran, seni büyüten, sana elindekileri veren yerdir.

Seni sen yapandır…

Ülkeni, milliyetini asla değiştiremezsin.

Ülkensiz, milletinsiz sen bir hiçsindir…

Şimdi sorunum şu; bu son dört cümlenin espri olduğunu ya da tam anlamıyla gerçek olmadığını ya da bunların yanlış bilinen gerçekler olduğunu anlatırsam ya da en azından öne sürsem yazıyı bu cümleye kadar okuyup da doğru söylüyorsun, ülke bırakılmaz diyenlerden hayal kırıklığına uğrayan olur mu?

Ya da burada neredeyse sadece Türkiye/Türklük üzerine düşünen/yazan beni, sen ülkeni/milliyetini sevmiyorsun diye suçlayarak benim hayalimi kıran?

Ama şu bir gerçek ki hiçbir ülkenin; mutlu olmak, huzur bulmak amacıyla biraraya gelip kendisini kuran ve varlık sebebini oluşturan insanlarının hayallerini bu kadar kırmaya hakkı yoktur. Olmamalıdır.

Not1: Bu arada Türkçe ne kadar güzel bir dildir. İnsana tek kelimeyle kırılanın zaten senin hayalin olduğunu ne güzel anlatıyor. Türkiye, hayaller ülkesi…

Not2: Türkiye’nin bir hayal kırıklıkları ülkesi olduğunu bilmek, ve bildiğin halde onu umursamak, önemsemek, sevmek; daha zordur. Kimsenin size aksini söylemesine izin vermeyin.